ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

Παρασκευή 24 Αυγούστου 2007

Οι κουτσαβάκηδες και οι τραμπούκοι της Αθήνας.......

Κουτσαβάκης

Σε αυτή την περίοδο της έντονης προεκλογολογίας μου ήρθαν στον νού κάποιες άλλες εποχές στην ιστορία μας που παρουσιάζουν πολλά κοινά με τις στιγμές που ζούμε τώρα. Η Αθήνα του δεύτερου μισού του 19ου αι. με τις έντονες πολιτικές αναταραχές, το ξέσπασμα σκανδάλων στον δημόσιο βίο,την αχαλίνωτη εγκληματικότητα,την οξύτατη πολιτική αντιπαράθεση και την εναλλαγή ανάμεσα σε δύο κόμματα (του Τρικούπη και του Διλιγιάννη) στα μάτια μου φαντάζει τόσο κοντά στις μέρες μας......

Οσον αφορά λοιπόν την εγκληματικότητα, σε μια γειτονιά της Αθήνας που στις μέρες μας είναι πολυσύχναστη και γεμάτη από κέντρα ψυχαγωγίας και φαγάδικα, κάποτε κυριαρχούσε η τρομοκρατία και η εγκληματικότητα. Μάλιστα σήμερα εάν δεν συχνάζει κάποιος στα στέκια της τα βράδυα (όπως εγώ) θεωρείται "out", έστι λοιπόν σε αλλοτινές εποχές ήταν μαγκιά (στην κυριολεξία) να κατοικείς εκεί. Θεωρώ λοιπόν πολύ ενδιαφέρον να ασχολείται κανείς με συνοικίες που ενώ στις μέρες μας θεωρούνται "trendy" κάποτε αποτέλεσαν άντρο εγκληματικών δραστηριοτήτων. Η συνοικία περί ής ο λόγος, είναι του Ψυρρή, μια συνοικία που κατά το δεύτερο μισό του δέκατου ένατου αιώνα αποτέλεσε τον φόβο και τον τρόμο των Αθηναίων.

Εκεί μαζεύτηκαν κατά τον δέκατο ένατο αι. πολλά άτομα που εγκαταλείποντας τα πάτρια εδάφη σε ορεινές περιοχές,άγονα νησιά αλλά και αλύτρωτες πατρίδες έσπευσαν να εγκατασταθούν στην "γη της επαγγελίας" , όπως τουλάχιστον νόμιζαν, την Αθήνα.......
Η ασυδοσία και η εγκληματικότητα σε αυτήν την Αθηναϊκή συνοικία είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις με την δημιουργία ενός απροσπέλαστου γκέτου (συμμοριών) του οποίου ήταν συχνό το φαινόμενο του αλληλοσπαραγμού ανάμεσα στις συμμορίες ενώ κύριο μέλημά τους ήταν η προστασία, ο εκβιασμός και ο πολιτικός προσυλιτισμός που εξαρτιόταν αναλόγως του ιδιωτικού συμφέροντος των "αρχηγών". Επειδή πολλά από αυτά τα περιθωριακά στοιχεία επηρέαζαν μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων, οι πολιτικοί συνήθως δήλωναν απρόθυμοι να προβούν σε εκκαθαρίσεις. Η κατάσταση ήταν τόσο τραγική ώστε οι οικογένειες που κατοικούσαν στην περιοχή, αναγκάζονταν να προσλαμβάνουν οπλοφόρους από την επαρχία προκειμένου να προστατέψουν τις οικογένειές τους.

Αυτά τα περιθωριακά/ταραχοποιά στοιχεία που μάλιστα είχαν δικό τους κώδικα επικοινωνίας και ενδυματολογίας, ονομάστηκαν "κουτσαβάκηδες" και σύχναζαν στα καφενεία της Πλ.Ηρώων στου Ψυρρή και ειδικότερα στου "Καποδίστρια" της οδού Μιαούλη. Τύποι με μακριές μουστάκες,αφόρετο το ένα μανίκι του σακακιού τους και μυτερά παπούτσια σουβλιστά που η άκρη της γύριζε στριφογυριστά προς τα πάνω, ήταν εγκατεστημένοι στα φτωχόσπιτα του Ψυρρή και έξυναν τα νύχια τους για παρεξήγηση και καβγάδες. Σύμφωνα με μία εκδοχή ο λόγος που είχαν αφόρετο το μανίκι του σακακιού τους ήταν για να προλάβουν σε περίπτωση επίθεσης από μέλος άλλης συμμορίας να τυλίξουν το χέρι τους και να το προτάξουν για να προστατευτούν από το μαχαίρωμα (αφού τα αλληλομαχαιρώματα ήταν σύνηθες φαινόμενο).

Η "Ακρόπολις"αναφέρει πως ονομάστηκαν "κουτσαβάκηδες" επειδή κούτσαιναν εξ αιτίας τραύματος που έγινε δήθεν σε συμπλοκή με την αστυνομία. Αλλη εκδοχή σύμφωνα με το "Σκρίπ" είναι πως το όνομα το πήραν από έναν Πειραιώτη,τον Δημήτρη Κουτσαβάκη, έναν καβγατζή δεκανέα του ιππικού.

Κατά τα χρόνια του Κριμαϊκού πολέμου (1854-1857) ξέσπασε μια επιδημία χολέρας στην Αθήνα με αποτέλεσμα οι Αθηναίοι να τραπούν σε φυγή προκειμένου να γλυτώσουν την επιδημία. Κάποιοι από τους περιθωριακούς τύπους ....έγιναν νεκροθάφτες......αφού μαζί με τους Αθηναίους είχαν εξαφανιστεί και οι νεκροθάφτες (τότε πέθαναν από την επιδημία περίπου 3000 άτομα από τους 30000 κατοίκους που είχε τότε η Αθήνα)......Εξ ού και ο λαός τους αποκάλεσε "μόρτηδες" από τη γαλλική λέξη mort που σημαίνει νεκρός.
Ο αστυνομικός διευθυντής Μπαϊρακτάρης
Οταν ανέλαβε τα καθήκοντα του, ως αστυνομικός διευθυντής στου Ψυρρή, ο τολμηρός Μπαϊρακτάρης έκανε σημαντικές εκκαθαρίσεις στην περιοχή με αποτέλεσμα να απαλλάξει την Αθήνα από αυτούς τους παραβατικούς τύπους που έλεγχαν την περιοχή. Εκτός από τη φυλάκιση και το κούρεμα με την ψιλή, έδωσε εντολή να τους κόβουν το μισό μουστάκι (υποχρεώνοντάς τους να ξυρίσουν και το άλλο μισό - θανάσιμη προσβολή για τους μάγκες της εποχής). Τους έκοβε επίσης τις μύτες απ' τα παπούτσια και το μανίκι που κρεμόταν (σύμβολα αναγνώρισης του κουτσαβάκη)
"Ο Μπαϊρακτάρης μου' κοψε το ένα το μανίκι

και να ξεχάσω δεν μπορώ, αυτό το ρεζιλίκι.

Ο Μπαϊρακτάρης μ' έπιασε, στο Μεντρεσέ με έκλεισε

τη σκανδαλιάρα μου έσπασε και το μουστάκι μου έκοψε......"

Οι κουτσαβάκηδες την ποινή της φυλάκισης την εκτίανε στην φυλακή του Μεντρεσέ που βρισκόταν στην πλατεία Αέρηδων (βλ.κάτω φωτό). Η πύλη της φυλακής του Μεντρεσέ (απέναντι από την πλατεία αέρηδων )
Το 1862 εμφανίστηκε μια άλλη ομάδα πολιτών που ονομάστηκαν "τραμπούκοι"...Ναι ναι σωστά ακούσατε, τραμπούκοι!!! Καθαρό δημιούργημα των πολιτικάντηδων αυτοί οι περιθωριακοί τύποι ήταν πολύ χρήσιμοι κατά τον προεκλογικό αγώνα διαφόρων υποψηφίων. Σε περίπτωση που ο πολιτικός που τους είχε κάτω από την προστασία του ερχόταν στην εξουσία, οι τραμπούκοι αναλάμβαναν σπουδαίες δουλειές. Ασκούσαν εκβιασμούς,απειλές και τρομοκρατία σε βάρος των πολιτικών αντιπάλων. Επειδή τα καφενεία στου Ψυρρή έσφυζαν από αυτούς τους περιθωριακούς τύπους, οι πολιτικοί άρχοντες αναζητούσαν ανάμεσά τους τους συνεργάτες που θα τους στήριζαν στις δημόσιες συγκεντρώσεις. Ετσι από αυτούς όσοι προσλαμβάνονταν εκτός από την χρηματική αμοιβή που εισέπρατταν, απολάμβαναν δωρεάν τον καφέ (κερασμένο από τον πολιτικό άρχοντα) αλλά και τα πούρα της γνωστής τότε Κουβανέζικης εταιρίας απο την Αβάνα "trabucos" που μοίραζαν οι πολιτικοί άρχοντες προκειμένου να κερδίσουν την υποστήριξη εκείνων των περιθωριακών που είχαν βροντερή φωνή (καλή ώρα όπως βλέπουμε στα τηλεοπτικά παράθυρα)......Οσο για τους άμοιρους εκείνους που δεν είχαν βροντερή φωνή παρέμεναν άνεργοι και στο περιθώριο αφού δεν "έκαναν ούτε για ζήτω"!!!! (από τότε βγήκε η σχετική ρήση).
Φυσικά μόλις τελείωναν οι εκλογές αυτοί οι μόρτηδες ή κουτσαβάκηδες ή τραμπούκοι εάν ο "προστάτης πολιτικός" δεν κατάφερνε να εκλεγεί επανέρχονταν στην πρότερη κατάστασή τους δηλαδή εκείνη της ανεργίας και της καθημερινής απόλαυσης του καφέ στα καφενεδάκια του Ψυρρή.....
Αφού είχαν προηγηθεί αλλεπάλληλοι κλυδωνισμοί λόγω οικονομικών σκανδάλων (βλ.το 1867 το ριφιφί στο Κεντρικό Ταμείο του Κράτους που βρισκόταν στην οδό Σταδίου από μια πενταμελή σπείρα ευϋπόληπτων πολιτών), εν μέσω έντονων πολιτικών αναταραχών που μάστιζαν την Αθήνα και με 2 κόμματα να αντιπαρατίθενται μέχρι τελικής πτώσεως, η εγκληματικότητα τελικά πατάχθηκε από τον Μπαϊρακτάρη ο οποίος έμεινε ξακουστός για το έργο του.
Να θυμίσω πως εκείνη την περίοδο μετά από αλλεπάλληλες εναλλαγές μεταξύ 2 κομμάτων στην εξουσία (του Τρικούπη και του Διλιγιάννη), το 1893 ο Τρικούπης ανήγγειλε τελικά το θρυλικό : "ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ"!!!!! Αφίσα της εποχής που επεικονίζει την Ελλάδα στην μέση και τον Τρικούπη και τον Διλιγιάννη εκατέρωθεν οι οποίοι θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για το κακό που βρήκε την Ελλάδα
Οσο για τους κουτσαβάκηδες και τους τραμπούκους της εποχής αυτό που απομένει στις μέρες μας να τους θυμίζει είναι μια ξεχαρβαλωμένη πόρτα κάπου εκεί απέναντι από τους Αέρηδες, η πόρτα του Μεντρεσέ όπως ονομάζεται, της φυλακής όπου αναστέναζαν οι κουτσαβάκηδες :

"Τα στήθη μου κατάντησαν βασάνων κατοικία,
που κατοικούν οι λέοντες και τ' άγρια θηρία.....Αχ! Βαχ!"
(ο εθνικός ύμνος των κουτσαβάκηδων)

ΥΓ. Μια αρκετά χιουμοριστική άποψη για τα κουτσαβάκια μας δίνει στο παρακάτω βίντεο ο αείμνηστος Σωτήρης Μουστάκας.









Πέμπτη 23 Αυγούστου 2007

Θα....θα.....θα........


Ε Κ Λ Ο Γ Ε Σ 2 0 0 7


Τετάρτη 22 Αυγούστου 2007

Εκλογές και ανεργία


Στο διαφημιστικό προεκλογικό τηλεοπτικό σποτάκι της η Νέα Δημοκρατία υποστηρίζει πως επί της εποχής της μειώθηκε το ποσοστό ανεργίας από 11,3% σε 7,7% περίπου. Επίσης στο ίδιο σποτάκι αναφέρεται πως δημιουργήθηκαν 200000 νέες θέσεις εργασίας. Από όσο γνωρίζω τα στατιστικά αυτά υπολογίζονται με κύριο κριτήριο την τριακοστή πρώτη Δεκεμβρίου κάθε έτους και με τα στοιχεία των καρτών ανεργίας εν ισχύ που δηλώνει ο ΟΑΕΔ.

1. Στα ποσοστά της ανεργίας όμως δεν λαμβάνεται υπ' όψιν ένας σημαντικός αριθμός ανέργων οι οποίοι συμμετέχουν σε επιδοτούμενα σεμινάρια. Τα επιδοτούμενα σεμινάρια έχουν ως σκοπό να βοηθήσουν τους ανέργους να αποκτήσουν δεξιότητες που θα υποστηρίξουν την επανένταξή τους στην αγορά εργασίας. Από την στιγμή που ο άνεργος γίνει δεκτός σε ένα επιδοτούμενο σεμινάριο διακόπτεται η κάρτα ανεργίας του εφ' όσον ο ίδιος λογίζεται ως "απασχολούμενος" για όσο καιρό διαρκεί το σεμινάριο. Μόλις λήξει το σεμινάριο επανενεργοποιείται η κάρτα ανεργίας. Ενας μεγάλος αριθμός επιδοτούμενων σεμιναρίων προκηρύσσεται κατά κανόνα στο τέλος του χρόνου με αποτέλεσμα οι δείκτες ανεργίας με αυτό το τρύκ να φαίνονται μικρότεροι.

2. Πολλές από τις νέες θέσεις εργασίας που αναφέρονται, αφορούν προγράμματα STAGE (των οποίων η διάρκεια μπορεί να είναι πάνω από 1 ή 2 χρόνια). Οσοι άνεργοι συμμετάσχουν σε προγράμματα με την μορφή STAGE ΔΕΝ απολαμβάνουν το βασικό δικαίωμα ενός εργαζομένου αυτό των ενσήμων για όσο καιρό απασχολούνται στις συγκεκριμένες θέσεις (κατ΄εξοχήν στο Δημόσιο,θέσεις σε Υπουργεία, Νομαρχίες,ΙΚΑ κλπ).
Πολλοί άνεργοι , μη βρίσκοντας άλλη εργασία καταφεύγουν στην κατ' επανάληψη σχέση απασχόλησης μέσω προγραμμάτων STAGE με αποτέλεσμα αφ' ενός να εργάζονται χωρίς ένσημα, και αφ΄ετέρου να υπογράφουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου, δηλαδή μιλάμε πάλι για συμβασιούχους.
Δεν μπορούμε επομένως να μιλάμε για νέες θέσεις εργασίας αλλά για "προσωρινές" θέσεις εργασίας οι οποίες επιδοτούνται απο τα Ευρωπαϊκά προγράμματα και υποβοηθούν στο να παραμένουν χαμηλοί οι δείκτες ανεργίας χωρίς μία πιο μόνιμη απορρόφηση των ατόμων αυτών από την αγορά εργασίας.

Και οι δύο διαδικασίες δεν δημιουργήθηκαν φυσικά με παρθενογένεση, αφού γεννήθηκαν και λειτούργησαν και επί εποχής ΠΑΣΟΚ.

Για να λέμε δηλαδή τα πράγματα με το όνομά τους............

Δευτέρα 20 Αυγούστου 2007

Ζωγραφίζοντας μια ιστορία - Καφενείο "Παρθενών"- Τσαρούχης

Τσαρούχης - Καφενείο ο "Παρθενών"
(Ιδιωτική συλλογή)
Ο πίνακας στον οποίο είναι αφιερωμένη αυτή η Δευτέρα είναι ενός καλλιτέχνη που αγαπώ ιδιαίτερα.
Ο Τσαρούχης (1910-1989) αγάπησε τις έννοιες "παράδοση" και "ελληνικότητα" και δεν έκανε ποτέ διαχωρισμούς ανάμεσα στην κλασσική και τη βυζαντινή τέχνη, τη λαϊκή τέχνη η τον Καραγκιόζη. Σύμφωνα με τον Ξύδη "....ο Τσαρούχης δεν συνέβαλε μόνο στην ανακάλυψη της ελληνικής παράδοσης αλλά στάθηκε πρωτοπόρος αφού κατάφερε να αποκαλύψει πόσο γόνιμα μπορεί να λειτουργήσει η παράδοση στην τέχνη, όταν ερμηνευτούν και αφομοιωθούν σωστά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις τα τόσο ποικιλόμορφα στοιχεία της...."
Ενα από τα αγαπημένα του θέματα ήταν οι προσόψεις καφενείων εκδηλώνοντας έτσι μια πρωτοποριακή μορφή έκφρασης όπου μέσα από την απλότητα και την αληθοφάνεια αναδεικνύονται νέες εκδοχές της πραγματικότητας.
Το συγκεκριμένο έργο απεικονίζει το Καφενείο "Παρθενών" το οποίο βρισκόταν στην πλατεία Ομόνοιας, στα Χαυτεία απέναντι από το μεγαλομπακάλικο του Καπράλου. Αποτέλεσε ένα από τα δύο "καφενεία της μαστοριάς" όπως περιγράφονται στο "Αθηναϊκό ημερολόγιο" του 2000 των Καιροφύλλα και Φιλιππότη. Δίκαια χαρακτηρίστηκε ως καφενείο της μαστοριάς αφού θαμώνες ήταν κυρίως οικοδόμοι (ειδικότερα σοβατζήδες,και μαρμαράδες). Καμιά φορά σύχναζαν και συνταξιούχοι που έρχονταν τα πρωινά για να ρίξουν καμιά κλεφτή ματιά στις τσάμπα εφημερίδες που κυκλοφορούσαν ανάμεσα στους θαμώνες.
Το καφενείο είχε μεγάλη πρόσοψη στο πεζοδρόμιο αλλά μέσα είχε μικρό βάθος. Ετσι στον μέσα τοίχο είχε τοποθετηθεί ένας μεγάλος καθρέφτης για να δίνει βάθος. Η διακόσμηση ήταν λιτή και απέριττη με δάπεδο στρωμένο με άσπρα και κεραμιδί πλακάκια και με τραπεζάκια με μαρμάρινη επιφάνεια πάνω σε ξύλινη τρίποδη βάση. Μερικές ξύλινες κρεμάστρες για τα παλτά στόλιζαν το απέριττο τοπίο και ένα ρολόϊ εκκρεμές στεκόταν κάτω από τους ανεμιστήρες οροφής που λειτουργούσαν διαρκώς για να δροσίζουν τόσο τους θαμώνες όσο και τον Κυριάκο και τον Μήτσο, τους πρωταγωνιστές του καφενείου.
"Εναν βαρυγλυκό εδώ", "έναν ναι και όχι παρακαλώ" φώναζαν οι πελάτες και η ψυχή του καφενείου οι σερβιτόροι ο Κυριάκος (ο χοντρούλης) και ο Μήτσος (ο αεικίνητος) με το ξακουστό μνημονικό του έτρεχαν να ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό θαμώνα, ετοιμάζοντας τους καφέδες που τους σερβίριζαν σε χοντρά ή ψιλά φλυτζάνια, αναλόγως του γούστου του πελάτη. Ο καφές συνοδευόταν απαραίτητα από το γλυκό του κουταλιού, το λουκουμάκι ή το "υποβρύχιο" (εκείνη τη μπαλίτσα της βανίλιας την βυθισμένη στο δροσερό νερό), καμιά φορά ο καφές συνοδευόταν και με ναργιλέ (ο οποίος υπήρχε μέχρι το 1960).
Ομως στο φλυτζάνι του καφέ, κάθε παραμονές των εκλογών οι θαμώνες εκτός από τον καφέ έπιναν με άκρα μυστικότητα και το κονιακάκι τους. Η συνωμοτική μυστικότητα οφειλόταν σε εκείνη την αστυνομική διάταξη η οποία απαγόρευε τη διάθεση αλκοολούχων ποτών σε δημόσια κέντρα....Στον Παρθενώνα οι θαμώνες με έναν κώδικα επικοινωνίας από αυτούς που μοναχά μερικοί γνώριζαν, όταν παράγγελναν το κονιακάκι που πυροδοτούσε τις ατέρμονες συζητήσεις περί των πολιτικών υποψηφίων, συνεννοούνταν απόλυτα με τον Κυριάκο και τον Μήτσο. Εκείνοι σφυρίζοντας αδιάφορα πριν να φέρουν το κονιακάκι, ρωτούσαν "σε ψιλό η χοντρό φλυτζάνι?" σαν να επρόκειτο για τον καφέ....
Βέβαια εκτός απο αυτόν τον μυστικό κώδικα που μοναχά οι θαμώνες του καφενείου γνώριζαν, υπήρχαν πολλοί άλλοι όπως για παράδειγμα όταν κάθε Μεγάλη Παρασκευή ο Μήτσος το γκαρσόνι κάρφωνε στον τοίχο πάνω από τον πάγκο ένα βαλέ μπαστούνι , σήμα ότι "σήμερα απαγορεύεται η χαρτοπαιξία".
Καθημερινά γύρω στις 6 το πρωί το πεζοδρόμιο γέμιζε από τους οικοδόμους που κρατούσαν μια τσάντα στο χέρι με τα σύνεργά τους. Είτε είχαν δώσει ραντεβού με τον εργολάβο για να τους μεταφέρει στην οικοδομή που εργάζονταν, είτε στέκονταν εκεί αφού γνώριζαν πως άμα ένας εργολάβος ζητούσε προσωπικό ήταν βέβαιο πως θα ερχόταν εκεί να ψάξει....Ο Παρθενών λειτουργούσε σαν ένα είδος "στέκι ευρέσεως εργασίας"......
Ο Παρθενών στις δεκαετίες του 50 και του 60 λειτουργούσε και σαν γραφείο των εργολάβων αφού τότε στις οικοδομές δούλευαν και το Σάββατο μέχρι τις 5 το απόγευμα. Τα Σάββατα το απόγευμα επικρατούσε συνωστισμός, αφού το απογευματάκι όλοι περίμεναν τους εργολάβους (ο κάθε εργολάβος είχε το δικό του τραπεζάκι που παρέμενε κενό), άνοιγε τα τεφτέρια του και άρχιζε να καλεί έναν-έναν τους εργαζόμενους για να τους πληρώσει.

Στην φωτογραφία βλέπουμε το κτίριο στα Χαυτεία που στέγαζε το καφενείο "Παρθενών". Ο Παρθενών αποτέλεσε καλό στέκι για μεροκάματο και για τους λούστρους οι οποίοι με το σκαμνάκι στη μασχάλη και το κασελάκι κρεμασμένο στον ώμο με τις βούρτσες και τα βερνίκια έσπευδαν να καθαρίσουν τα παπούτσια των εργολάβων που ήταν σκονισμένα από την οικοδομή και έβγαζαν καλό μεροκάματο αφού έβρισκαν μαζεμένη πελατεία.

Σύμφωνα με την Αρτεμι Σκουμπουρδή "τα καφενεία έλκουν την καταγωγή τους από τα "θερμοπώλια" της αρχαίας Αγοράς, όπου συναθροίζονταν οι πολίτες για τις πλέον σημαντικές δραστηριότητες. Εκεί "πίνοντες,συνήρχοντο συνομιλούντες" σε καθημερινή βάση, επικοινωνούσαν και απολάμβαναν θερμά ποτά κατά τους χειμερινούς μήνες και αντίστοιχα αναψυκτικά στη θέρμη του καλοκαιριού".....Αλλωστε η σύγχρονη ιστορία του έθνους μας (όπως θα δούμε προσεχώς) είναι βγαλμένη από τα μπρίκια των καφενείων........

Με την καθιέρωση της αργίας του Σαββάτου στην οικοδομή, το καφενείο ο Παρθενών σταδιακά έχασε την πελατεία του και άρχισε ο οικονομικός μαρασμός. Αντεξε μέχρι το 1976....χρονιά κατά την οποία κατεδαφίστηκε και με την συνένωση των όμορων οικοπέδων κτίστηκε το μέγαρο γραφείων που έχει πρόσοψη στην πλατεία Ομονοίας στην οδό Σταδίου εκεί δίπλα στο "ΝΕΟΝ" στην Ομόνοια.......Μαζί κατεδαφίστηκε και ένα κομμάτι της ιστορίας μας.......

Παρασκευή 17 Αυγούστου 2007

Οι φωτιές και οι εκλογές

Εφημ. "Εθνος" 01/07/2007



Κάηκε και η Πεντέλη.....έτσι για να συμπληρωθεί το τρίο Πάρνηθα-Υμηττός-Πεντέλη.
Δεν έμεινε και τίποτα άλλο......

ΘΛΙΒΟΜΑΙ ΚΑΙ ΟΡΓΙΖΟΜΑΙ!

Θλίβομαι για τα δάση μας.........

Θλίβομαι για τον φυσικό πλούτο που εξανεμίζεται......
Θλίβομαι για τις ζωές των πουλιών και των ζώων που χάνονται......

Θλίβομαι για τον ζωϊκό πλούτο των ανθρώπων που κάηκε.......

Θλίβομαι για τους ανθρώπους που βλέπουν τα σπίτια τους, τα αυτοκίνητά τους να καίγονται.....

Θλίβομαι γιατί οι πνεύμονες πρασίνου στην Αθήνα εξανεμίστηκαν πια......
Θλίβομαι γιατί όντας κάτοικος της Αθήνας νοιώθω πως το οξυγόνο που αναπνέω δεν θα διαρκέσει πολύ....και βαριανασαίνω από τώρα.......

Θλίβομαι γιατί οι πολυκατοικίες ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια θαρρείς πως κάποιος έχει βαλθεί να καταστρέψει κάθε ελεύθερη γωνιά της Αθήνας και στην θέση της να χτίσει....να χτίσει.....να χτίσει........

Θλίβομαι γιατί σε λίγο όταν όλη η ελληνική γη θα έχει χτιστεί δεν θα υπάρχει πια γη να μας θρέψει........
Και θα χτιστεί αν δεν ευαισθητοποιηθούμε σαν πολίτες.........Στην περιοχή της Πεντέλης που κάηκε το 1998, έλεγε ο δήμαρχος της Πεντέλης, έγινε αναδάσωση και είχαν αρχίσει να βγαίνουν τα πρώτα βλασταράκια. Προσπάθησαν να την κάψουν τον Μάϊο μα δεν τα κατάφεραν, πρόλαβαν και έσβησαν οι κάτοικοι. Τελικά χθες η περιοχή αυτή κάηκε......Το ίδιο συνέβη στον Υμηττό το ίδιο και αλλού.......Θυμάμαι στην Ραφήνα πριν από μερικά χρόνια πολίτες, εκκλησίες, πρόσκοποι κλπ φύτεψαν χιλιάδες δενδρύλλια στην περιοχή που είχε καεί σε πυρκαγιά μα δεν πρόλαβαν να ξημερώσουν.....την άλλη ημέρα το πρωί τα δενδρύλλια είχαν ξεριζωθεί........

Από την άλλη πλευρά η αντιπαροχή στο μεγαλείο της. Αν κάνει κανείς μια βόλτα στη γειτονιά του, θα δεί πόσες πολυκατοικίες χτίζονται.....Κάθε μέρα παλιά κτίσματα κατεδαφίζονται και κατεδαφίζονται......σε ένα χρόνο το πολύ στη θέση της παλιάς μονοκατοικίας έχει ξεφυτρώσει ένα οικοδομικό τέρας. Χαρακτηριστικό των περισσότερων από αυτά ? Η ακαλαίσθητη εμφάνιση, γιατί ακόμη και οι οικοδόμοι και οι μπακάληδες χρίστηκαν από μόνοι τους κατασκευαστές αρκεί να είχαν μια σχετική οικονομική ρευστότητα ή μέτωπο στις Τράπεζες για να πέρνουν δάνεια στο 100% της αξίας των κατασκευών....Και έτσι χωρίς σχέδιο....έτσι άναρχα.....όπως τη δεκαετία του '60 εξακολουθεί να στοιχειώνει η Αθήνα (και όχι μόνο)....Τη δεκαετία του 60 την καταστρέψανε, οι δικές μας γενιές λούζονται τις επιλογές κάποιων προηγούμενων .....Τώρα τι? Θα περιμένουμε να περάσουν άλλα 50 χρόνια ώστε οι επόμενες γενιές να συχτιρίζουν εμάς που τους παραδόσαμε μια Αθήνα, μια Ελλάδα γυμνή από πράσινο???
Σε μια περιοχή του Βύρωνα (και όχι μόνο) φέτος το καλοκαίρι επί ένα μήνα (την περίοδο του καύσωνα) είχε διακοπεί η συγκοινωνία με αφορμή τα δημοτικά έργα.....Λεωφορείο δεν ερχόταν γιατί έτσι αυθαίρετα αποφασίστηκε από τη δημοτική αρχή πως οι ηλικιωμένοι κάτοικοι (και όχι μόνο) δεν πειράζει και να ταλαιπωρηθούν. Ούτε καν μπήκαν οι δημοτικοί άρχοντες στον κόπο να σκεφτούν να αλλάξουν το δρομολόγιο της δημοτικής συγκοινωνίας προκειμένου να εξυπηρετηθεί προσωρινά ο κόσμος που δεν εξυπηρετείται από άλλο λεωφορείο, ένα και μοναδικό έχει η περιοχή και αυτό το κόψανε........

Και έτσι αντιληφθήκαμε από τις αρχές του καλοκαιριού πως έρχονται εκλογές. Γιατί πάντα σε κάθε προεκλογική περίοδο η περιοχή μας (και υποθέτω όλες οι περιοχές) αναστατώνεται από μαζικά τεχνικά έργα των οποίων δεν αμφισβητώ την μακροπρόθεσμη χρησιμότητα, αμφισβητώ όμως την πρόθεση της εκάστοτε δημοτικής αρχής.......Γίνονται για το καλό των δημοτών η για το καλό του οποιουδήποτε δημάρχου προκειμένου να αναδείξει τα έργα βιτρίνας λίγο πριν τις εκλογές και να επανεκλεγεί στην επόμενη τετραετία???? Γιατί αν γίνονταν για το καλό των δημοτών τα τεχνικά έργα δεν θα γίνονταν όλα μαζί μόνο κατά την προεκλογική περίοδο με συνέπεια το μπλοκάρισμα και τον αποκλεισμό των δρόμων και την ταλαιπωρία των πολιτών.

Και νάταν μόνο αυτό.......βρήκαν ευκαιρία οι κατασκευαστές και αφού είχε διακοπεί η συγκοινωνία 3 πολυκατοικίες χτίζονταν ταυτόχρονα και γκρεμίζανε και έριχναν μπετά.....και κλείνανε τους λιγοστούς δρόμους της περιοχής από όπου μπορούσες να περάσεις. Κι αν διαμαρτυρόσουν γιατί ήθελες να πας σπίτι σου? Σου έλεγαν βρες άλλο δρόμο.....Και αν έλεγες μα ούτε λεωφορείο περνά, ούτε με το ΙΧ μου να μην μπορώ να περάσω για να μπώ στο σπίτι μου? Τα παράπονά σου στον δήμο σου λέγανε, θαρρείς και υπήρχε μια άτυπη συμφωνία ανάμεσα στους "χειριστές των τσιμέντων" και της δημοτικής αρχής.....
Και τότε ένοιωσα να πνίγομαι........Και ήρθε η οργή............

Και βλέποντας τις φωτιές του φετεινού καλοκαιριού αναλογίστηκα πως και η περιοχή που μένω, σύμφωνα με τους γεροντότερους, κάποτε (πριν από 50 χρόνια) ήταν βοσκότοπος.....ενώ σήμερα είναι γεμάτος πολυκατοικίες. Αραγε πως θα είναι μετά από 50 χρόνια οι περιοχές που κάηκαν φέτος στην Πάρνηθα, στον Υμηττό, και τώρα την Πεντέλη......?????

Και η οργή μου ξεχείλησε όταν για άλλη μια φορά χθές βράδυ άκουσα τα δελτία ειδήσεων και τους πολιτικούς μας να σχολιάζουν την πυρκαγιά στην Πεντέλη : Λες και υπάρχει μια κασέτα που επαναλαμβάνεται : παρανάλωμα πυρός, δύσκολες καιρικές συνθήκες, σπίτια που καίγονται αλλά από τα πυροσβεστικά μέσα έγινε ό,τι στάθηκε δυνατό....και τα δάση καίγονται....και τα σπίτια καίγονται......Και πάντα αυτοί που βάλανε τις φωτιές ονομάζονται "εμπρηστές" σαν να λέμε "εξωγήινοι","φαντάσματα","σκιές","γνωστοί-άγνωστοι".....μια καραμέλλα που αρχίσαμε και εμείς να πιπιλάμε.....οι εμπρηστές.....οι εμπρηστές.....οι εμπρηστές......Μα ποιοί είναι τέλος πάντων αυτοί οι εμπρηστές ? Δεν έχουν όνομα???? Γιατί δεν συλλαμβάνονται ποτέ?

Και ενώ ο κόσμος καίγεται.......οι πολιτικοί μας..... χτενίζονται........

Το πρόβλημά μας είναι πότε θα γίνουν οι εκλογές.........Και λέγεται πως οι εκλογές θα γίνουν στις 16 Σεπτεμβρίου....και αντί να σκύψουν οι πολιτικοί μας πάνω στα δάση που κάηκαν, πάνω στα προβλήματα των πολιτών που έχασαν τις περιουσίες τους, άκουγα με προσοχή χθές τον Υπουργό κ.Παυλόπουλο της ΝΔ να παίρνει το μέτρο και να μετράει πόσα στρέμματα κάηκαν επί ΠΑΣΟΚ και να προσπαθεί με αυτό το επιχείρημα να αντικρούσει τα επιχειρήματα του κ. Χρυσοχοϊδη ο οποίος παρών στην ίδια εκπομπή έλεγε πως υπάρχει διάλυση των αρμόδιων υπηρεσιών που μας προστατεύουν από τις φωτιές ενώ επί ΠΑΣΟΚ όλα δούλευαν ρολόϊ, και μετρούσαν..... και μετρούσαν...... και μετρούσαν πόσα στρέμματα κάηκαν επί ΠΑΣΟΚ και πόσα επί ΝΔ........

Και εκείνη την ώρα σκέφτηκα "φωτιά στα πατζάκια των πολιτικών μας", οι εκλογές μας μαράνανε......


ΥΓ. Εάν κανείς επιθυμεί να συμμετάσχει εθελοντικά σε πυροφυλάξεις, αναδασώσεις κλπ δίνω κάποια τηλέφωνα :

ΕΔΑΣΑ: 210-5200680, 210-5236760

Για τον Υμηττό, Πυροφυλάκιο Καισαριανής: 210-7244042

(Μπορεί να υπάρχουν και άλλα, εσείς ξέρετε καλύτερα, εγώ αυτά βρήκα)

Τετάρτη 15 Αυγούστου 2007

Του δεκαπενταύγουστου τα πανηγύρια.........

Δρέπανο Ναυπλίου (Αύγουστος 1950)
Φωτό: Χαρισσιάδη

Της Παναγίας σήμερα με τα πάνω από 10000 προσωνύμια ......

Η ημέρα με τον μεγαλύτερο αριθμό πανηγυριών στην Ελλάδα.......
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

Δευτέρα 13 Αυγούστου 2007

Ζωγραφίζοντας μια ιστορία - "ΤΟ ΤΑΜΑ" του Γύζη


Θα αναρωτηθείτε μα καλά πως από τις παραδόσεις και τις ιστορίες ανακατεύτηκες με πίνακες ζωγραφικής? Θα σας πω . Ελαβα μια πρόσκληση από τον Antoine να επισκεφτώ το blog που έχει φτιάξει με μια μικρή ομάδα νεαρών δημιουργών. Ομολογώ πως βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα την σκέψη τους να αφιερώνουν κάθε Δευτέρα ένα post σε κάποιον πίνακα ζωγραφικής.

Θα προσπαθήσω λοιπόν κάποιες Δευτέρες με αφορμή έναν πίνακα να "ζωγραφίζω" μια φανταστική η πραγματική ιστορία. Ξεκινώ λοιπόν αυτό το αφιέρωμα, λόγω των ημερών, με μια λαϊκή παράδοση :
Τ Ο Τ Α Μ Α

Παραμονές δεκαπενταύγουστου. Οι μεγαλουπόλεις ερήμωσαν. Ολοι έχουν μετακινηθεί είτε στα πάτρια εδάφη των προγόνων τους, είτε σε κάποια ελληνική γωνιά με σκοπό να κλέψουν λίγο όνειρο χαλάρωσης, από αυτά τα όνειρα που διαρκούν λίγο. Εγώ ακόμη δεν έχω φύγει για διακοπές, απομακρύνομαι από τη μεγαλούπολη μονάχα τα Σαββατοκύριακα. Αυτή η περίοδος κοντά στον δεκαπενταύγουστο είναι η μοναδική εποχή που μπορεί κανείς να κάνει όνειρα εδώ, επειδή τα πάντα ησυχάζουν και η Αθήνα γίνεται μια ανθρώπινη πόλη, μπορεί επί τέλους να σκεφτεί κανείς πιό ήρεμα. Μπορεί να απολαύσει κάποιες ομορφιές και να ταξιδέψει νοερά μακριά από την βοή και τον συνωστισμό.....Να περπατά κανείς ξυπόλητος στη μέση της Πανεπιστημίου χωρίς να κινδυνεύει να τον ισοπεδώσουν τα αυτοκίνητα.

Μέσα σε αυτή τη σιγή αποφάσισα την Παρασκευή να επισκεφτώ για άλλη μια φορά την Εθνική Πινακοθήκη... Αγαπώ να περιφέρομαι ανάμεσα στους τεράστιους πίνακες ζωγραφικής και να τρυπώνω στον μικρόκοσμο των ζωγράφων. Παρατηρώ πολλή ώρα κάποιον πίνακα και προσπαθώ να φανταστώ ποιά ιστορία μπορεί να ενέπνευσε τον καλλιτέχνη να δημιουργήσει τον συγκεκριμένο πίνακα. Αυτή τη φορά κοντοστάθηκα μπροστά σε έναν λίγο μελαγχολικό πίνακα. Διαβάζω στο ταμπελάκι :

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΥΖΗ - ΤΟ ΤΑΜΑ (1885)
ΠΑΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΝΑ ΖΩΓΡΑΦΙΣΟΥΜΕ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ......

Βρισκόμαστε στον 19ο αι. Ενα νησί κείται ξαπλωμένο μέσα στη θάλασσα. Στο νησί αυτό η φύση δεν στάθηκε απλόχερη, ξερικό καθώς είναι, το μόνο που διαθέτει πλούσιο είναι οι αέρηδες. Γι αυτό και οι άνθρωποι δεν κάθονταν στον τόπο. Ξενιτεύονταν, γίνονταν σφουγγαράδες....

Ενας από αυτούς ήταν ο Κωσταντής, μοναχογιός και κανακάρης, που σαν παιδί σφουγγαρά βουτούσε κι εκείνος στης θάλασσας τα βάθη,γνώρισε του σφουγγαρά τα πάθη. Από τότε που ήταν μωρό τον νανούριζαν με ένα νανούρισμα αλλοιώτικο από τα άλλα : "Κοιμήσου χαϊδεμένο μου, κοιμήσου Κανακάρη, να μεγαλώσης γλήγορα, να πάης στο Σφουγγάρι". Οκτώ μερών νύφη ήταν η Ελένη όταν έφυγε ο Αντρέας για ταξίδι μακρυνό, δεν τον ξανάδε, αυτή ήταν η μοίρα των περισσότερων σφουγγαράδων, τυχεροί μοναχά όσοι γυρνούσαν υγιείς στο νησί τους. Πολλοί από αυτούς "χτυπημένοι" από την αρρώστεια της Μηχανής (την νόσο των δυτών)γύρναγαν στο νησί και το έριχναν στο κρασί (χωρίς ρο). Για τον Αντρέα είπανε πως κάποια μέρα παράτησε το νησιώτικο καϊκι και μπαρκάρησε σε ένα ξενικό και από τότε χάθηκε κάπου εκεί στη ξενιτειά...κανείς δεν έμαθε νέα του...

Η Ελένη όμως κάθε σούρουπο κατέβαινε στην θάλασσα εκεί στο βραχάκι που συχνά κάθονταν και κουβεντιάζανε με τον Αντρέα την αγάπη τους και με το σβησμένο βλέμμα της παρακολουθούσε το πέλαγος θαρρείς και περίμενε κάτι που αργούσε ναρθεί....κι όμως μέσα της κάτι της έλεγε πως ο Αντρέας είναι ζωντανός και κάποια μέρα θα φανεί στο νησί και θα ξαναζωντανέψει το σπιτικό της με την βροντερή φωνή του.

Μια μέρα λοιπόν ξάφνου διαδόθηκε σαν αστραπή το νέο πως κάποιος σφουγγαράς από το νησί είχε δεί τον Αντρέα να κυκλοφορεί στην Τάρπον Σπρίνγκς, μια μεγάλη πολιτεία του εξωτερικού. Η Ελένη με το που τόμαθε κατέβηκε αναμαλλιασμένη και ρώταγε τις γυναίκες να μάθει περισσότερα μα κανείς δεν μπορούσε να της πεί περισσότερα.

Η κυρά Μαγκαφούλα , που έκανε παρέα στον πόνο της κόρης της, έλυωνε και αυτή μέρα με τη μέρα από τότε που δεν ξανάδωσε σημεία ζωής ο Κωνσταντής. Χήρα και η ίδια, ο άντρας της σφουγγαράς και αυτός, τον άρπαξε ένα σκυλόψαρο και δεν ξαναγύρισε ποτέ πίσω,θλιβόταν για την κακοτυχία της κόρης της, και κάθε μέρα παρακαλούσε νάναι καλά ο Κωνσταντής και να γυρίσει...

"Μάνα, τρέχα" ακούστηκε λαχανιασμένη η Ελένη.....ο Αντρέας ζεί....Καμιά τους δεν κατάλαβε πόση ώρα πέρασε και για πότε χωρίς να το καταλάβουν και οι δυό ετοιμάστηκαν με μια συμφωνία που δεν έκαναν ποτέ με λόγια παρά μοναχά με τις ματιές και πήραν τον δρόμο για ένα ξωκκλήσι την Παναγίτσα. Η Ελένη είχε έτοιμο από καιρό να κάνει ένα τάμα, αλλά διαρκώς το ανέβαλλε. Θα πρόσφερε στην Παναγίτσα μια αλυσσίδα που καταλήγει σε αργυρή καρδιά, για να παρακαλέσει την Παναγία να κάνει το θαύμα της να γυρίσει ο Αντρέας της στο νησί και νάν' γερός.


"Παναγία μου Δέσποινα κάνε να γυρίσει ο Αντρέας μου και εγώ θάρχομαι και θα σε λειτουργώ κάθε μέρα".


Και ήξερε τι έλεγε γιατί το εκκλησάκι ήταν πάνω σε ένα βράχο και ήταν δύσκολο να το φτάσεις, έτσι κανείς δεν το είχε λειτουργήσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Ο άνθρωπος από τα αρχαία χρόνια ακόμη κατέθετε την ελπίδα του όταν αντιμετώπιζε κάποια δυσκολία που ξεπερνούσε τις δικές τους δυνάμεις παρακαλώντας τον θεό να τον βοηθήσει. Σε ανταπόδοση προσέφερε το τάμα (στα αρχαία χρόνια ανάθημα) μια μορφή εικονοποίησης του αιτήματός του το οποίο προσέφερε προς τον θεό ως είδος ευγνωμοσύνης.

Το εκκλησάκι της Παναγίτσας βρισκόταν στην κορυφή ενός δύσβατου λόφου. Μετά από πολύωρη ανάβαση και αφού κόντευαν να φτάσουν στο εκκλησάκι, μάνα και κόρη αντίκρυσαν το χάος....Οι βροχές του χειμώνα είχαν διαβρώσει το έδαφος και είχαν δημιουργήσει έναν γκρεμό που δεν τους επέτρεπε να φτάσουν στο εκκλησάκι το οποίο στεκόταν μοναχό του σκαρφαλωμένο σε ένα βράχο ξεκομένο πλέον από το νησί. Η Ελένη δεν άντεξε σαν αντίκρυσε αυτό το θέαμα και απελπισμένη έπεσε στην αγκαλιά της μάνας της αποκαμωμένη, αναλογιζόμενη πως μπορεί και να μην καταφέρει να εκπληρώσει το τάμα της, αφού δεν μπορεί να φτάσει στο εκκλησάκι. Η καδένα και το κερί- τα αντικείμενα του τάματος - που βλέπουμε να κρατά στο αριστερό της χέρι, είναι έτοιμα να πέσουν στο χώμα.

Η σκηνή φωτίζεται από μια αναμμένη λαμπάδα που σκορπά ένα λιγοστό χλωμό φως που συμβολίζει την ελπίδα που υπάρχει άσβεστη σε κάθε άνθρωπο. Ταυτόχρονα η λαμπάδα μας μεταφέρει το μάτι στο βάθος εκεί όπου μια αστραπή δείχνει να σκίζει τον ουρανό και να φωτλιζει το εκκλησάκι, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα την αγριότητα του τοπίου.

Τραγική μορφή η μαυροφορεμένη μάνα, στρέφει το πρόσωπό της προς το εκκλησάκι ψηλά στο βάθος πέρα από τη χαράδρα. Κρατώντας με στοργή το κεφάλι της κόρης, ατενίζει με πίστη το ξωκλήσι σα να θέλει να αντλήσει παρηγοριά, και συγχρόνως δύναμη, για να μπορέσουν να βρούν ένα τρόπο να φτάσουν στο εκκλησάκι της Παναγίτσας και να εκπληρώσουν το τάμα τους,

"Παναγιά μου μεγαλόχαρη κάνε το θαύμα σου να ξαναγυρίσει ο Αντρέας στο νησί και να ξανάρθει το χαμόγελο στα χείλη της Ελένης μου, και εγώ λαμπάδα όση είναι το μπόϊ του Αντρέα θα σου ανάψω".....
Και μετά...........
Το τι απέγινε δεν το γνωρίζω....αφού η ιστορία αυτή είναι φανταστική.....μόνο ο πίνακας του Γύζη είναι αληθινός....

Εσείς πως φαντάζεστε πως τέλειωσε η ιστορία??? Κατάφεραν να φτάσουν η κυρά Μαγκαφούλα και η Ελένη στο εκκλησάκι? Γύρισε κάποτε ο Αντρέας στο νησί? ας γίνουμε για λίγο ο καθένας ένας μικρός σεναριογράφος.....Ζωγραφείστε τη δική σας ιστορία........

Πέμπτη 9 Αυγούστου 2007

Πως το πίνουν το κρασί




Βρισκόμαστε στον μήνα Αύγουστο τον μήνα που τα αμπέλια βρίσκονται στην ακμή τους.Η καλλιέργεια των διαφόρων ποικιλιών σταφυλιού καθώς και η διαδικασία οινοποίησης , αποθήκευσης κλπ αποτέλεσε από τα παλαιά χρόνια την έμπνευση για διάφορα τραγούδια,παροιμίες,πειράγματα κλπ γύρω από το κρασί.

Οι παρακάτω στίχοι περιγράφουν τις δοξασίες που κυριαρχούν στο νησί της ικαρίας περί της τέχνης της πόσης του κρασιού:

Ενας γέρος γνωστικός
εις τον κόσμον πρακτικός
μιαν μούδωκε ευχήν
σαν πατέρας συμβουλή.

Πως το πίνουν το κρασί
για να μη "την κάρραν σεί"; (κάρρα=κεφάλι)

Οσοι μήνες δίχως (ρ) ρό
το κρασί με το νερό,
κι όσοι μήνες με το (ρ) ρό
το κρασί χωρίς νερό.

Πριν, τον περασμένο χρόνο
χρόνους μ' άφηκεν ο γέρος
και να εύρω δεν μπορώ
αν ο μήνας έχει (ρ) ρό
ή να βάλω και νερό....

.......
Επειδή προς ευκολίαν
άλλο τι δεν ημπορώ,
δίνω συμβουλήν και εγώ :
έχει (ρ) ρό δεν έχει (ρ) ρό
το κρασί χωρίς νερό!!!


Ο μήνας Aύγουστος όπως ξέρετε δεν έχει (ρ) ρό. Το αφήνω σε εσάς να αποφασίσετε εάν θα πιείτε το κρασί με ή χωρίς νερό...

Τετάρτη 8 Αυγούστου 2007

Πέτρος ο πελεκάνος - Μια ιστορία της Μυκόνου - Β μέρος




Συνήθως δεν μου αρέσει να επαναλαμβάνομαι, όμως αφ'ότου έγραψα την ιστορία του Πέτρου του πελεκάνου, έμαθα πως εκδόθηκε ένα καινούργιο λεύκωμα με φωτογραφίες από την παλιά Μύκονο (1908-1977). Επειδή λοιπόν αγαπώ ιδιαίτερα τις παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες άλλων εποχών, το προμηθεύτηκα και όταν το ξεφύλισα διαπίστωσα πως είχε δύο πολύ χαρακτηριστικές φωτογραφίες του Πέτρου πέρα από τις πολύ ενδιαφέρουσες παλιές φωτογραφίες της Μυκόνου μιας άλλης εποχής.

Στην πρώτη εμφανίζεται ο Πέτρος με τον Θοδωρή Κυραντώνη, τον ψαρά ο οποίος μετέφερε τον Πέτρο στην Μύκονο και είναι φωτογραφία του 1963.
Στην δεύτερη ο Πέτρος καμαρώνει μπροστά στον φακό δίπλα στην Ισμήνη Τριανταφυλλίδη. Η φωτογραφία είναι του 1966 και έχει τραβηχτεί στο λιμάνι της Μυκόνου.

Εκρινα λοιπόν σκόπιμο να τις συμπεριλάβω σαν συμπλήρωμα στην ιστορία του Πέτρου. Το λέυκωμα από όπου πήρα τις φωτογραφίες ονομάζεται "Μύκονος,Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης,1908-1977"

Επίσης παρέλειψα να συμπληρώσω πως τον Πέτρο τον πελεκάνο οι κάτοικοι μετά τον θάνατό του τον βαλσαμώσανε και εξακολουθεί να βρίσκεται ανάμεσά τους. Εάν λοιπόν επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο της Μυκόνου, στην είσοδο δεξιά σας θα σας υποδεχθεί ο Πέτρος, (βαλσαμωμένος πια),το σύμβολο της Μυκόνου.....

Δευτέρα 6 Αυγούστου 2007

Πέτρος ο Πελεκάνος - Μια ιστορία της Μυκόνου Α μέρος



Ηταν ένα σούρουπο του 1958 όταν η είδηση πως στο νησί έφτασαν 3 τεράστια πουλιά με την ψαρόβαρκα του Θοδωρή αναστάτωσε όλο το νησί. Βλέπετε η Μύκονος τότε ήταν ένα ήσυχο νησάκι όπου ακόμη δεν είχαν καταφτάσει τα τροχοφόρα και τα σπίτια δεν είχαν ακόμη τηλεοράσεις. Ο θοδωρής ήταν ένας πράος άνθρωπος ο οποίος αγαπούσε γενικότερα τα ζώα. Τα πουλιά αυτά λέγεται πως προσγειώθηκαν στο σκαρί του Θοδωρή και δεν έλεγαν να φύγουν.

Ο Θοδωρής τα τάιζε καθημερινά με ψάρια μα καθώς πέρασαν οι μήνες το ένα πουλί (πελεκάνοι είπαν πως ήτανε) ψόφησε, είπαν πως θα πρέπει να ήταν προχωρημένης ηλικίας. Τα άλλα δύο κάθε απόγευμα πετούσαν πάνω από τους μύλους που είναι εκεί αραδιασμένοι λίγο πάνω από το λιμανάκι του νησιού. Τότε οι μύλοι με τα ανοιχτά πανιά περιστρέφονταν κάτω από το δροσερό Αιγαιοπελαγίτικο αεράκι και αλέθανε το στάρι και το κριθάρι, το μετατρέπανε σε αλεύρι και με αυτό το αλεύρι έφτιαχναν οι άνθρωποι το ψωμί τους.

Ο Πέτρος ο πελεκάνος όπως ονομάστηκε ο ένας από αυτούς, μια μέρα γνωρίστηκε με τον Βασίλη (ή Βασίλα όπως τον φωνάζανε οι ντόπιοι) και από τότε γινήκανε αχώριστοι φίλοι. Ο Βασίλης ήταν ένας φτωχός άνθρωπος, έβλεπε μοναχά από το ένα μάτι, το άλλο μάτι το είχε χάσει όταν ένα μουλάρι του είχε ρίξει μια κλωτσιά σαν ήτανε παιδάκι. Ψιλοτραύλιζε κιόλας, είχε όμως μια καρδιά περιβόλι και ήξερε και έπαιζε την σαμπούνα (ένα είδος γκάϊντας) όπου μαζί με το τουμπάκι γίνονταν ζύα, όπως λένε οι ντόπιοι, και παίζανε και χόρευε ο κόσμος.

Ο Πέτρος ο πελεκάνος κυκλοφορούσε πάνω στα τσουβάλια με το αλεύρι που κουβάλαγε καθημερινά ο Βασίλης (ήταν χαμάλης ξέχασα να σας το πω και κάθε μέρα κουβαλούσε στην πλάτη του τα φαγώσιμα και πράγματα που δεν έβγαζε το νησί, και που έρχονταν με το καράβι από τον Πειραιά). Την ημέρα της σκόλης, την Κυριακή, ο Πέτρος κυκλοφορούσε με τον Βασίλη στον γιαλό. Σαν έπιανε χειμώνας ο Πέτρος ο πελεκάνος κοιμόταν σε ένα σπιτάκι που τούχε φτιάξει ο Θοδωρής στην αυλή του σπιτιού του για να προστατεύεται από τον βορριά που φυσά στο νησί.

Καθημερινά σαν έβγαιναν οι ψαρόβαρκες στο λιμάνι ο Πέτρος ήξερε και τους περίμενε θαρρείς και γνώριζε την ώρα που έβγαιναν στη στεριά, και οι ψαράδες του δίνανε ψάρια τα οποία προσπαθούσε να προλάβει να μην του τα φάνε οι γάτες του νησιού.

Οταν μια μέρα ο Πέτρος χάθηκε από το νησί όλοι στεναχωρήθηκαν, είχε γίνει βλέπετε η μασκότ του νησιού. Σαν ακούστηκε όμως η είδηση πως ψαράδες τον είδαν να περιφέρεται στο νησί της Τήνου, έτρεξαν και τον μαζέψανε γιατί κανείς κάτοικος της Μυκόνου δεν ήθελε να φύγει ο Πέτρος αφού τον θεωρούσαν το γούρι του νησιού. Κόντεψε να ξεσπάσει πόλεμος ανάμεσα στους Μυκονιάτες και τους Τηνιακούς οι οποίοι ήθελαν να έχουν και αυτοί μια μασκότ στο νησί τους όπως οι Μυκονιάτες, αλλά τελικά τον ξαναπήραν οι Μυκονιάτες τον Πέτρο στο νησί τους.

Κάποτε έγινε δικτατορία στην Ελλάδα. Αυτό που άκουγε ο Πέτρος ήταν πως στην δικτατορία οι άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι. Αυτό το κατάλαβε σαν τον καλέσανε στην Αμερική για να τον τραβήξουνε ταινία (βλέπετε η φήμη του είχε ξεπεράσει τα όρια της Ψαροκώσταινας). Μια μέρα λοιπόν φαίνεται πως κουράστηκε να του λένε τι να κάνει που να πάει και αποφάσισε να το σκάσει από το κινηματογραφικό στούντιο και αποφάσισε να εξερευνήσει τους δρόμους της Νέας Υόρκης. Μετά από αρκετές ώρες τελικά τον ξαναβρήκανε εξαντλημένο ανάμεσα σε κάποια αυτοκίνητα όπου αποφάσισε να ρίξει έναν υπνάκο.

Αφ' ότου ξαναγύρισε στην Μύκονο, ο Πέτρος είχε γίνει πλέον διάσημος. Οι τουρίστες είχαν ακούσει για αυτόν και κάθε φορά που τον αντίκρυζαν να περιφέρεται στα σοκάκια της Μυκόνου προσπαθούσαν να αποσπάσουν μια φωτογραφία του, και εκείνος θαρρείς και το καταλάβαινε και όταν έβλεπε φωτογραφική μηχανή κορδωνότανε και έπαιρνε πόζα.

Περάσανε τα χρόνια και ο κολλητός φίλος του Πέτρου του πελεκάνου, ο Βασίλης, εκεί που γλένταγε σε μια ταβέρνα ταξίδεψε για άλλα ουράνια νησιά έτσι καθώς ήταν καθισμένος στην καρέκλα του. Ετσι ο Πέτρος έχασε το καταφύγιό του του σε αυτό το φτωχικό Μυκονιάτικο μικρό σπιτάκι του αγαπημένου του φίλου Βασίλη που τον φρόντιζε, και άρχισε να περιφέρεται ανάμεσα στα εστιατόρια που ωστόσο είχαν ανοίξει εκεί στην περιοχή της Αλευκάντρας. Η Μύκονος άρχισε να αλλάζει, το νησί τουριστικοποιήθηκε, και τα τροχοφόρα άρχισαν να διασχίζουν την άσφαλτο που κάλυψε όλους τους χωματόδρομους της Μυκόνου. Τα καλοκαίρια που ο ήλιος είναι πολύ ζεστός στη Μύκονο επειδή δεν υπάρχουν πολλά δεντράκια, ο Πέτρος προσπαθούσε να βρεί λίγη δροσιά κάτω από τα αυτοκίνητα.

Μια ημέρα που ο Πέτρος κοιμόταν κάτω από ένα αυτοκίνητο και ποιός ξέρει τι ονειρευόταν, ο άνθρωπος πούχε το αυτοκίνητο το έβαλε εμπρός χωρίς να ξέρει πως ο Πέτρος ήταν εκεί.....Ηταν το τελευταίο όνειρο του Πέτρου του πελεκάνου.......

Από τότε επειδή οι Μυκονιάτες στεναχωρέθηκαν πολύ, είχαν βλέπετε δεθεί με τον Πέτρο τον πελεκάνο με τον οποίο είχαν ζήσει τα φτωχά τους χρόνια τότε που η Μυκόνος δεν ήταν ακόμη τόσο τουριστικό νησί, πάντα έχουν έναν πελεκάνο στο νησί και σε ανάμνηση του παλιότερου Πέτρου πάντα τον ονομάζουν Πέτρο........